Επαφή στον περίκυκλο
Συντονιστές: vittasko, silouan, rek2
Επαφή στον περίκυκλο
Ας είναι επίσης το σημείο επαφής του έγκυκλου με την και τα μέσα των αντίστοιχα.
Αν , δείξτε ότι ο κύκλος εφάπτεται του περίκυκλου
''Οσοι σου λένε δεν μπορείς, είναι πιθανότατα αυτοί, που φοβούνται μήπως τα καταφέρεις''
Νίκος Καζαντζάκης
Νίκος Καζαντζάκης
Λέξεις Κλειδιά:
-
- Δημοσιεύσεις: 233
- Εγγραφή: Δευ Μαρ 09, 2009 6:26 pm
- Τοποθεσία: Αθήνα
Re: Επαφή στον περίκυκλο
Έστω ότι η τέμνει για δεύτερη φορά τον κύκλο στο σημείο .
Τότε, προφανώς .
Ο κύκλος εφάπτεται της χορδής του κύκλου στο σημείο ,
Αν είναι ορθογώνιος ενός κύκλου, τότε σύμφωνα με το παρακάτω λήμμα (*) (κριτήριο Αρχιμήδη)
θα εφάπτεται του κύκλου . Θεωρούμε τον κύκλο . Το κέντρο αυτού
του κύκλου είναι το μέσο του τόξου του περιγεγραμμένου κύκλου του
που δεν περιέχει την κορυφή (Είναι , θεώρημα τρίαινας, το
παράκεντρο του τριγώνου ).
Θα αποδείξουμε ότι οι κύκλοι και είναι ορθογώνιοι.
Αρκεί να αποδείξουμε ότι η διαίρεση είναι αρμονική, όπου το δεύτερο
σημείο τομής της με τον κύκλο .
Πράγματι, η διαίρεση είναι αρμονική, όπου .
Εφόσον () τότε και η διαίρεση είναι αρμονική, οπότε οι κύκλοι
και είναι ορθογώνιοι.
Λήμμα (*) (κριτήριο Αρχιμήδη): Έστω ότι ο κύκλος (εδώ ο ) εφάπτεται της χορδής
του κύκλου (εδώ ο ) στο σημείο , και επίσης ο κύκλος είναι ορθογώνιος προς έναν κύκλο
(εδώ ο ).
Τότε ο κύκλος εφάπτεται του κύκλου .
Τότε, προφανώς .
Ο κύκλος εφάπτεται της χορδής του κύκλου στο σημείο ,
Αν είναι ορθογώνιος ενός κύκλου, τότε σύμφωνα με το παρακάτω λήμμα (*) (κριτήριο Αρχιμήδη)
θα εφάπτεται του κύκλου . Θεωρούμε τον κύκλο . Το κέντρο αυτού
του κύκλου είναι το μέσο του τόξου του περιγεγραμμένου κύκλου του
που δεν περιέχει την κορυφή (Είναι , θεώρημα τρίαινας, το
παράκεντρο του τριγώνου ).
Θα αποδείξουμε ότι οι κύκλοι και είναι ορθογώνιοι.
Αρκεί να αποδείξουμε ότι η διαίρεση είναι αρμονική, όπου το δεύτερο
σημείο τομής της με τον κύκλο .
Πράγματι, η διαίρεση είναι αρμονική, όπου .
Εφόσον () τότε και η διαίρεση είναι αρμονική, οπότε οι κύκλοι
και είναι ορθογώνιοι.
Λήμμα (*) (κριτήριο Αρχιμήδη): Έστω ότι ο κύκλος (εδώ ο ) εφάπτεται της χορδής
του κύκλου (εδώ ο ) στο σημείο , και επίσης ο κύκλος είναι ορθογώνιος προς έναν κύκλο
(εδώ ο ).
Τότε ο κύκλος εφάπτεται του κύκλου .
-
- Δημοσιεύσεις: 233
- Εγγραφή: Δευ Μαρ 09, 2009 6:26 pm
- Τοποθεσία: Αθήνα
Re: Επαφή στον περίκυκλο
Για την πληρότητα της απάντησης δίνουμε τα παρακάτω λήμματα.
Λήμμα Αρχιμήδη : Κύκλος εφάπτεται χορδής κύκλου στο σημείο , και του κύκλου στο σημείο .
Τότε, η είναι διχοτόμος της γωνίας .
Απόδειξη: Συμβολίζουμε με το δεύτερο σημείο τομής της με τον κύκλο , και έστω
η κοινή εφαπτομένη των δύο κύκλων στο σημείο , που τέμνει την ευθεία στο σημείο .
Είναι, (γωνία από χορδή και εφαπτομένη). Έστω, επίσης και .
Τότε, , και εφόσον το τρίγωνο είναι ισοσκελές, τότε ,
δηλαδή, η είναι διχοτόμος της γωνίας .
ή
Θεωρούμε την ομοιοθεσία κέντρου με την οποία ο κύκλος μετασχηματίζεται στον κύκλο .
Τότε, η εφαπτομένη του κύκλου μετασχηματίζεται στην εφαπτομένη στο σημείο .
Εφόσον , προκύπτει ότι τοξ = τοξ , δηλαδή, η είναι διχοτόμος της γωνίας .
[*] Με τις υποθέσεις του προηγούμενου λήμματος, ισχύει ότι ότι .
(Προκύπτει από την ομοιότητα των τριγώνων και :
.)
[*] Επίσης ο κύκλος κέντρου και ακτίνας είναι ορθογώνιος του κύκλου .
(Συμβολίζουμε με το ένα από τα δύο κοινά σημεία των κύκλων και . Από το προηγούμενο είναι ,
και εφόσον (ακτίνες του κύκλου ), τότε , οπότε η ακτίνα του κύκλου είναι εφαπτομένη
του κύκλου , και επομένως, οι δύο κύκλοι είναι ορθογώνιοι.)
Λήμμα 2: Δύο κύκλοι και τέμνονται στα σημεία και . Ένας τρίτος κύκλος με κέντρο επί της ευθείας είναι ορθογώνιος του κύκλου . Τότε,ο κύκλος είναι ορθογώνιος και του κύκλου .
Απόδειξη: Εφόσον οι κύκλοι και είναι ορθογώνιοι, τότε , όπου το κέντρο του κύκλου ,
και το σημείο τομής των κύκλων και . Από το ορθογώνιο τρίγωνο προκύπτει ότι . Έχουμε επίσης ότι .
Αλλά (ακτίνες του κύκλου ). Ως εκ τούτου, ,
οπότε το τρίγωνο είναι ορθογώνιο, από το οποίο προκύπτει ότι , δηλαδή, οι κύκλοι και είναι ορθογώνιοι.
[*] Αν ο κύκλος είναι ορθογώνιος σε καθένα από δύο τεμνόμενους (στα σημεία και ) κύκλους και , τότε το κέντρο
του κύκλου ανήκει στην ευθεία .
Απόδειξη του Κριτηρίου Αρχιμήδη : Υποθέτουμε ότι ο κύκλος δεν εφάπτεται του κύκλου .
Κατασκευάζουμε κύκλο , ο οποίος εφάπτεται του κύκλου , και εφάπτεται επίσης της χορδής στο σημείο
(Αυτή η κατασκευή επιτυγχάνεται με την ομοιοθεσία κέντρου και λόγου , του κύκλου ,
όπου το μέσο του τόξου του κύκλου , και η τομή ). Επομένως, το είναι το σημείο επαφής των κύκλων και , και είναι το δεύτερο σημείο
τομής των κύκλων και .
Γνωρίζουμε ότι ο κύκλος είναι ορθογώνιος του (βλέπε παραπάνω). Αφετέρου, από
την υπόθεση οι κύκλοι και είναι επίσης ορθογώνιοι. Έχουμε λοιπόν ότι ο κύκλος
είναι ορθογώνιος με τους και . Επομένως, σύμφωνα με προηγούμενη σημείωση το κέντρο του
κύκλου (το σημείο ) πρέπει να ανήκει στην ευθεία . Αλλά από το λήμμα Αρχιμήδη
το σημείο ανήκει στην ευθεία . Επομένως, τα σημεία και συμπίπτουν, από το οποίο
προκύπτει ο ισχυρισμός του λήμματος.
Λήμμα Αρχιμήδη : Κύκλος εφάπτεται χορδής κύκλου στο σημείο , και του κύκλου στο σημείο .
Τότε, η είναι διχοτόμος της γωνίας .
Απόδειξη: Συμβολίζουμε με το δεύτερο σημείο τομής της με τον κύκλο , και έστω
η κοινή εφαπτομένη των δύο κύκλων στο σημείο , που τέμνει την ευθεία στο σημείο .
Είναι, (γωνία από χορδή και εφαπτομένη). Έστω, επίσης και .
Τότε, , και εφόσον το τρίγωνο είναι ισοσκελές, τότε ,
δηλαδή, η είναι διχοτόμος της γωνίας .
ή
Θεωρούμε την ομοιοθεσία κέντρου με την οποία ο κύκλος μετασχηματίζεται στον κύκλο .
Τότε, η εφαπτομένη του κύκλου μετασχηματίζεται στην εφαπτομένη στο σημείο .
Εφόσον , προκύπτει ότι τοξ = τοξ , δηλαδή, η είναι διχοτόμος της γωνίας .
[*] Με τις υποθέσεις του προηγούμενου λήμματος, ισχύει ότι ότι .
(Προκύπτει από την ομοιότητα των τριγώνων και :
.)
[*] Επίσης ο κύκλος κέντρου και ακτίνας είναι ορθογώνιος του κύκλου .
(Συμβολίζουμε με το ένα από τα δύο κοινά σημεία των κύκλων και . Από το προηγούμενο είναι ,
και εφόσον (ακτίνες του κύκλου ), τότε , οπότε η ακτίνα του κύκλου είναι εφαπτομένη
του κύκλου , και επομένως, οι δύο κύκλοι είναι ορθογώνιοι.)
Λήμμα 2: Δύο κύκλοι και τέμνονται στα σημεία και . Ένας τρίτος κύκλος με κέντρο επί της ευθείας είναι ορθογώνιος του κύκλου . Τότε,ο κύκλος είναι ορθογώνιος και του κύκλου .
Απόδειξη: Εφόσον οι κύκλοι και είναι ορθογώνιοι, τότε , όπου το κέντρο του κύκλου ,
και το σημείο τομής των κύκλων και . Από το ορθογώνιο τρίγωνο προκύπτει ότι . Έχουμε επίσης ότι .
Αλλά (ακτίνες του κύκλου ). Ως εκ τούτου, ,
οπότε το τρίγωνο είναι ορθογώνιο, από το οποίο προκύπτει ότι , δηλαδή, οι κύκλοι και είναι ορθογώνιοι.
[*] Αν ο κύκλος είναι ορθογώνιος σε καθένα από δύο τεμνόμενους (στα σημεία και ) κύκλους και , τότε το κέντρο
του κύκλου ανήκει στην ευθεία .
Απόδειξη του Κριτηρίου Αρχιμήδη : Υποθέτουμε ότι ο κύκλος δεν εφάπτεται του κύκλου .
Κατασκευάζουμε κύκλο , ο οποίος εφάπτεται του κύκλου , και εφάπτεται επίσης της χορδής στο σημείο
(Αυτή η κατασκευή επιτυγχάνεται με την ομοιοθεσία κέντρου και λόγου , του κύκλου ,
όπου το μέσο του τόξου του κύκλου , και η τομή ). Επομένως, το είναι το σημείο επαφής των κύκλων και , και είναι το δεύτερο σημείο
τομής των κύκλων και .
Γνωρίζουμε ότι ο κύκλος είναι ορθογώνιος του (βλέπε παραπάνω). Αφετέρου, από
την υπόθεση οι κύκλοι και είναι επίσης ορθογώνιοι. Έχουμε λοιπόν ότι ο κύκλος
είναι ορθογώνιος με τους και . Επομένως, σύμφωνα με προηγούμενη σημείωση το κέντρο του
κύκλου (το σημείο ) πρέπει να ανήκει στην ευθεία . Αλλά από το λήμμα Αρχιμήδη
το σημείο ανήκει στην ευθεία . Επομένως, τα σημεία και συμπίπτουν, από το οποίο
προκύπτει ο ισχυρισμός του λήμματος.
-
- Δημοσιεύσεις: 233
- Εγγραφή: Δευ Μαρ 09, 2009 6:26 pm
- Τοποθεσία: Αθήνα
Re: Επαφή στον περίκυκλο
Τα παραπάνω λήμματα τα βήκα σε ένα pdf αρχείο από τον ρωσικό ιστότοπο Geometry.ru.,
με τίτλο "Γύρω από ένα πρόβλημα του Αρχιμήδη".
Ο ρώσος συγγραφέας αυτού του άρθρου αποδίδει την πατρότητα του κειμένου στον γάλλο Γεωμέτρη
Jean Louis Ayme.
με τίτλο "Γύρω από ένα πρόβλημα του Αρχιμήδη".
Ο ρώσος συγγραφέας αυτού του άρθρου αποδίδει την πατρότητα του κειμένου στον γάλλο Γεωμέτρη
Jean Louis Ayme.
Μέλη σε σύνδεση
Μέλη σε αυτήν τη Δ. Συζήτηση: Δεν υπάρχουν εγγεγραμμένα μέλη και 1 επισκέπτης