Σφαίρα και κύβος, επιφάνεια και όγκος

Δυσκολότερα θέματα τα οποία όμως άπτονται της σχολικής ύλης και χρησιμοποιούν αποκλειστικά θεωρήματα που βρίσκονται μέσα σε αυτή. Σε διαφορετική περίπτωση η σύνταξη του μηνύματος θα πρέπει να γίνει στο υποφόρουμ "Ο ΦΑΚΕΛΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΥ"

Συντονιστής: Μπάμπης Στεργίου

Άβαταρ μέλους
gbaloglou
Επιμελητής
Δημοσιεύσεις: 3344
Εγγραφή: Παρ Φεβ 27, 2009 10:24 pm
Τοποθεσία: Θεσσαλονικη
Επικοινωνία:

Σφαίρα και κύβος, επιφάνεια και όγκος

#1

Μη αναγνωσμένη δημοσίευση από gbaloglou » Σάβ Μάιος 30, 2020 12:19 am

Με αφορμή πρόσφατη συζήτηση εδώ, να δειχθεί ότι

Αν η συνολική επιφάνεια σφαίρας και κύβου είναι σταθερή, τότε ο συνολικός τους όγκος ελαχιστοποιείται όταν η ακμή του κύβου ισούται προς την διάμετρο της σφαίρας.


Γιώργος Μπαλόγλου -- κρυσταλλογράφω άρα υπάρχω

Ὁρᾷς, τὸ κάλλος ὅσσον ἐστὶ τῆς λίθου, ἐν ταῖς ἀτάκτοις τῶν φλεβῶν εὐταξίαις. -- Παλατινή Ανθολογία 9.695 -- Ιδού του πετραδιού η άμετρη ομορφιά, μεσ' των φλεβών τις άναρχες πειθαρχίες.

Λέξεις Κλειδιά:
KDORTSI
Διακεκριμένο Μέλος
Δημοσιεύσεις: 2352
Εγγραφή: Τετ Μαρ 11, 2009 9:26 pm

Re: Σφαίρα και κύβος, επιφάνεια και όγκος

#2

Μη αναγνωσμένη δημοσίευση από KDORTSI » Σάβ Μάιος 30, 2020 9:17 pm

gbaloglou έγραψε:
Σάβ Μάιος 30, 2020 12:19 am
Με αφορμή πρόσφατη συζήτηση εδώ, να δειχθεί ότι

Αν η συνολική επιφάνεια σφαίρας και κύβου είναι σταθερή, τότε ο συνολικός τους όγκος ελαχιστοποιείται όταν η ακμή του κύβου ισούται προς την διάμετρο της σφαίρας.
Γιώργο καλησπέρα...

Ωραίο το πρόβλημά σου...


Εργαζόμαστε στο ακόλουθο σχήμα:

Σφαίρα και κύβος 1.png
Σφαίρα και κύβος 1.png (35.86 KiB) Προβλήθηκε 1434 φορές
Θεωρούμε \displaystyle{R} την ακτίνα του κύκλου, \displaystyle{a} την ακμή του κύβου και \displaystyle{c} η σταθερά τιμή του αθροίσματος των εμβαδών αυτών

των στερεών, η οποία βέβαια είναι τέτοια ώστε όλα τα εμφανιζόμενα ριζικά να έχουν πραγματικό νόημα.

Τότε θα είναι:

\displaystyle{E=E_{s}+E_{k}=4\pi R^2+6a^2 =c \  \ (1) }

Τότε το άθροισμα των όγκων των δύο αυτών στερεών είναι:

\displaystyle{V(R,a)=\frac{4}{3} \pi R^3+a^3 \  \ (2) }

Ζητούμε επομένως την ελαχίστη τιμή της \displaystyle{V(R,a)}.

Από την (1) έχουμε:

\displaystyle{a=\sqrt{\frac{c-4 \pi R^2}{6}} \  \ (3) }

Άρα η (2) δίνει:

\displaystyle{V(R)=\frac{4}{3} \pi R^3 +(\sqrt{\frac{c-4 \pi R^2}{6}})^3 \  \ (4)}

Η παράγωγος της συνάρτησης αυτής μετά από πράξεις τελικά είναι:

\displaystyle{V'(R)=\frac{8 \pi (\pi+6)R}{3(4R+\displaystyle\sqrt{\frac{2c-8 \pi R^2}{3}})} \cdot (R-\sqrt{\frac{c}{4 \pi +24}}) \cdot (R+\sqrt{\frac{c}{4 \pi +24}}) \  \ (5) }

Η μελέτη του προσήμου της παραγώγου αυτής επειδή ο πρώτος παράγοντας είναι πάντα θετικός θα εξαρτάται από το πρόσημο του

τριωνύμου:

\displaystyle{ f(R) = (R-\sqrt{\frac{c}{4 \pi +24}}) \cdot (R+\sqrt{\frac{c}{4 \pi +24}}) \  \ (6)}

το οποίο μηδενίζεται για

\displaystyle{R_o=\sqrt{\frac{c}{4 \pi +24} } \  \ (7) }

και η τιμή αυτή δίνει ασφαλώς την ελαχίστη τιμή για τη συνάρτηση \displaystyle{V(R)}.

Για την τιμή αυτή η ακμή του κύβου θα είναι:

\displaystyle{a_o=\sqrt{\frac{c}{\pi+6}} \  \ (8) }

Από τις (7) και (8) εύκολα δείχνεται:

\displaystyle{a_o=2R_o}

το οποίο είναι και το ζητούμενο.

Παρατήρηση:
Αναρτώ κι ένα δυναμικό σχήμα, καθότι το πρόβλημα έχει κινητικότητα.

Σφαίρα και κύβος 1.ggb
(21.74 KiB) Μεταφορτώθηκε 42 φορές
Κώστας Δόρτσιος


Άβαταρ μέλους
gbaloglou
Επιμελητής
Δημοσιεύσεις: 3344
Εγγραφή: Παρ Φεβ 27, 2009 10:24 pm
Τοποθεσία: Θεσσαλονικη
Επικοινωνία:

Re: Σφαίρα και κύβος, επιφάνεια και όγκος

#3

Μη αναγνωσμένη δημοσίευση από gbaloglou » Κυρ Μάιος 31, 2020 8:42 am

Καλημέρα Κώστα,

σ' ευχαριστούμε για την ενασχόληση και το δυναμικό σχήμα, παραθέτω κι εγώ μια δική μου οπτική:

Γνωρίζοντας το υπέροχο αυτό αποτέλεσμα (άμεση γενίκευση σχολικού προβλήματος), ας κινηθούμε λίγο διαφορετικά, θέτοντας c=10 (συνολική επιφάνεια σφαίρας και κύβου) και εκφράζοντας τον συνολικό όγκο σφαίρας και κύβου ως συνάρτηση της διαμέτρου της σφαίρας,

V(d)=\dfrac{\pi d^3}{6}+\left(\dfrac{10-\pi d^2}{6}\right)^{3/2}.

Θα καταλήξουμε φυσικά στο ίδιο αποτέλεσμα, ελαχιστοποίηση συνολικού όγκου για d=a, και το ίδιο θα συμβεί και αν εκφράσουμε τον συνολικό όγκο ως συνάρτηση της ακμής του κύβου,

V(a)=\dfrac{4}{3}\pi \left(\dfrac{10-6a^2}{4\pi }\right)^{3/2}+a^3.

ΕΠΙΠΛΕΟΝ, ανάλογο (αλλά 'αντίστροφο') αποτέλεσμα σχύει και για το αντίστροφο πρόβλημα: αν ο συνολικός όγκος σφαίρας και κύβου είναι σταθερός (πχ C=10), τότε η συνολική επιφάνεια σφαίρας και κύβου μεγιστοποιείται για d=a. Η προσέγγιση είναι απόλυτα ανάλογη προς αυτήν του αρχικού προβλήματος, οπότε δίνω απλώς τους σχετικούς τύπους

E(d)=\pi d^2+6\left(10-\dfrac{\pi d^3}{6}\right)^{2/3}

και

E(a)=\pi \left(\dfrac{6}{\pi }(10-a^3)\right)^{2/3}+6a^3.

Όλα τα παραπάνω συνοψίζονται στο συνημμένο, που 'εξηγεί' και την επιλογή της διαμέτρου αντί της ακτίνας ;)

area-volume.png
area-volume.png (49.14 KiB) Προβλήθηκε 1380 φορές


Γιώργος Μπαλόγλου -- κρυσταλλογράφω άρα υπάρχω

Ὁρᾷς, τὸ κάλλος ὅσσον ἐστὶ τῆς λίθου, ἐν ταῖς ἀτάκτοις τῶν φλεβῶν εὐταξίαις. -- Παλατινή Ανθολογία 9.695 -- Ιδού του πετραδιού η άμετρη ομορφιά, μεσ' των φλεβών τις άναρχες πειθαρχίες.
Mihalis_Lambrou
Επιμελητής
Δημοσιεύσεις: 15767
Εγγραφή: Κυρ Δεκ 21, 2008 2:04 am

Re: Σφαίρα και κύβος, επιφάνεια και όγκος

#4

Μη αναγνωσμένη δημοσίευση από Mihalis_Lambrou » Κυρ Μάιος 31, 2020 1:48 pm

Ας την δούμε και στοιχειωδώς, χωρίς παραγώγιση. Θα χρησιμοποιήσω την ανισότητα

\displaystyle{ a_1^{1/3} b_1^{2/3} + a_2^{1/3} b_2^{2/3} \le( a_1+a_2)^{1/3} (b_1+ b_2)^{2/3} } στους θετικούς, με ισότητα αν και μόνο αν \displaystyle{\frac {a_1}{a_2}=\frac {b_1}{b_2}.

Πρόκειται για ειδική περίπτωση της Holder που αποδεικνύεται εύκολα υψώνοντας στον κύβο (και θέτοντας a_1^{1/3}= A_1, b_1^{1/3}=B_1 για να μην κουβαλάμε μεγάλες παραστάσεις).

Έτσι

\displaystyle{ const = 4\pi R^2+ 6a^2= (36\pi) ^ {1/3} \left (\frac {4}{3} \pi R^3 \right ) ^{2/3} + (216) ^ {1/3} (a^3 ) ^{2/3} \le (36\pi + 216)^{1/3} \left (\frac {4}{3} \pi R^3  + a^3\right ) ^{2/3}}

Οπότε

\displaystyle{\sqrt { \frac {const^3 }{36\pi + 216}  } \le \frac {4}{3} \pi R^3  + a^3} (που είναι το ζητούμενο άθροισμα όγκων) με ισότητα αν και μόνον αν

\displaystyle{ \frac {36\pi}{216}   = \frac {\frac {4}{3} \pi R^3 }{a^3} }, ισοδύναμα a=2R


Άβαταρ μέλους
gbaloglou
Επιμελητής
Δημοσιεύσεις: 3344
Εγγραφή: Παρ Φεβ 27, 2009 10:24 pm
Τοποθεσία: Θεσσαλονικη
Επικοινωνία:

Re: Σφαίρα και κύβος, επιφάνεια και όγκος

#5

Μη αναγνωσμένη δημοσίευση από gbaloglou » Κυρ Μάιος 31, 2020 10:58 pm

Mihalis_Lambrou έγραψε:
Κυρ Μάιος 31, 2020 1:48 pm
Ας την δούμε και στοιχειωδώς, χωρίς παραγώγιση. Θα χρησιμοποιήσω την ανισότητα

\displaystyle{ a_1^{1/3} b_1^{2/3} + a_2^{1/3} b_2^{2/3} \le( a_1+a_2)^{1/3} (b_1+ b_2)^{2/3} } στους θετικούς, με ισότητα αν και μόνο αν \displaystyle{\frac {a_1}{a_2}=\frac {b_1}{b_2}.

Πρόκειται για ειδική περίπτωση της Holder που αποδεικνύεται εύκολα υψώνοντας στον κύβο (και θέτοντας a_1^{1/3}= A_1, b_1^{1/3}=B_1 για να μην κουβαλάμε μεγάλες παραστάσεις).

Έτσι

\displaystyle{ const = 4\pi R^2+ 6a^2= (36\pi) ^ {1/3} \left (\frac {4}{3} \pi R^3 \right ) ^{2/3} + (216) ^ {1/3} (a^3 ) ^{2/3} \le (36\pi + 216)^{1/3} \left (\frac {4}{3} \pi R^3  + a^3\right ) ^{2/3}}

Οπότε

\displaystyle{\sqrt { \frac {const^3 }{36\pi + 216}  } \le \frac {4}{3} \pi R^3  + a^3} (που είναι το ζητούμενο άθροισμα όγκων) με ισότητα αν και μόνον αν

\displaystyle{ \frac {36\pi}{216}   = \frac {\frac {4}{3} \pi R^3 }{a^3} }, ισοδύναμα a=2R
Ακρότατα άνευ Λογισμού :clap2:


Γιώργος Μπαλόγλου -- κρυσταλλογράφω άρα υπάρχω

Ὁρᾷς, τὸ κάλλος ὅσσον ἐστὶ τῆς λίθου, ἐν ταῖς ἀτάκτοις τῶν φλεβῶν εὐταξίαις. -- Παλατινή Ανθολογία 9.695 -- Ιδού του πετραδιού η άμετρη ομορφιά, μεσ' των φλεβών τις άναρχες πειθαρχίες.
Απάντηση

Επιστροφή σε “ΘΕΜΑΤΑ ΜΕ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ Γ'”

Μέλη σε σύνδεση

Μέλη σε αυτήν τη Δ. Συζήτηση: Δεν υπάρχουν εγγεγραμμένα μέλη και 7 επισκέπτες