Τ. Terzioglu περί Καραθεοδωρή

[gbaloglou]

O γιος ενός Τούρκου μαθητή του Καραθεοδωρή, μαθηματικός και ο ίδιος και πρώην πρόεδρος του Πανεπιστημίου Sabanci της Πόλης, γράφει για τον μεγάλο μαθηματικό εδώ. [Ανακάλυψη του Ανδρέα Χατζηπολάκη, δείτε και εδώ.]

[Mihalis_Lambrou]

Γιώργο, τα παραπάνω και πολλά ακόμα μου τα είπε ο Tosun Terzioglu (ο γιος δηλαδή του Nazim Terzioglu, o οποίος Nazim ήταν μαθητής του Καραθεοδωρή).

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Στην αρχή της καριέρας μου, δύο χρόνια μετά που διορίστηκα (το 1978) στο νέο τότε Πανεπιστήμιο Κρήτης, ο Tosun με είχε καλέσει σε ένα συνέδριο που οργάνωνε στην Τραπεζούντα. Τότε η Τραπεζούντα είχε ιδρύσει νέο Πανεπιστήμιο, όπως νέο ήταν τότε και το Πανεπιστήμιο Κρήτης (ας προσθέσω εδώ, ειρήσθω εν παρόδω, ότι στα οργανωτικά των παράλληλων βίων των δύο αυτών Πανεπιστημίων, εκείνα που είδα στους Τούρκους ήταν αξιοζήλευτα, καμία σχέση με τα εδώ: Έκτισαν πρώτα τα κτήρια, έφεραν το διδακτικό προσωπικό, το οποίο κατάρτισε τα προγράμματα σπουδών και οργάνωσε την βιβλιοθήκη, και μετά από όλα αυτά έφερε τους πρώτους φοιτητές. Αντίθετα εμείς τα κάναμε ανάποδα. Βλέποντας και κάνοντας. Πρώτα φέραμε τους φοιτητές σε ανύπαρκτα κτήρια και με ανύπαρκτα προγράμματα σπουδών (τα φτιάξαμε όσο λειτουργούσαμε) και κανένας δεν ήταν μόνιμος στο προσωπικό αλλά όλοι συμβασιούχοι με ένα μόνο χρόνο σύμβαση, όπως καλή ώρα εγώ. Αυτά για την ιστορία).

Με τον Tosun είχαμε εκτενείς συζητήσεις περί Καραθεοδωρή και την κόρη του Δέσποινα, τα οποία του είχε πει ο πατέρας του Nazim. Τον ίδιο τον πατέρα δεν τον γνώρισα για να τα ακούσω πρώτο χέρι καθώς είχε πεθάνει 5-6 χρόνια πριν.

Το κύριο μέρος της συζήτησής μας ήταν σχετικά με την κόρη του Καραθεοδωρή, Δέσποινα Ροδοπούλου που πέθανε το 2009 σε ηλικία 100 ετών. Ο σύζυγός της Κωσταντίνος Ροδόπουλος ήταν Πρόεδρος της Ελληνικής Βουλής, από τους μακροβιότερους, με το κόμμα της ΕΡΕ, και άφησε εποχή.

Ο Ροδόπουλος ήταν ο δεύτερος σύζυγος της Δέσποινας. Το ενδιαφέρον μου ξεκίναγε από τον πρώτο της σύζυγο Θεόδωρο Σκούταρη ο οποίος πολλά χρόνια νωρίτερα ζούσε με την Δέσποινα στην Τανγκανίκα (νυν Τανζανία) στην Αφρική όπου πέρασα τα παιδικά μου χρόνια και όπου ξεκίνησα το Δημοτικό στο εκεί εξαιρετικό σχολείο της ελληνικής παροικίας (ακόμη υπάρχει, αλλά σήμερα είναι Διεθνές Σχολείο, το St. Constantine's School στην Arusha της Τανζανίας). Ο πατέρας μου είχε γνωρίσει την Δέσποινα στα χρόνια της στην Αφρική. Ο Σκούταρης ήταν στέλεχος της ελληνικής παροικίας, από τους παλαιότερους, όπως άλλωστε ο παππούς μου που πήγε εκεί περί το 1923 ή 1924, μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, όπου πολέμησε.

Ψάχνοντας λοιπόν ερευνητικά για στον Σκούταρη και τους άλλους παλιούς και πρωτοπόρους της Αφρικής, έκανα έρευνα και για την Δέσποινα. Ο Τosun είχε πολλά να μου πει, διότι, κατά μαρτυρία του πατέρα του, οι φοιτητές του Καραθεοδωρή έκαναν παρέα και με την οικογένειά του και γνώριζαν καλά την κόρη. Η φράση που χρησιμοποίησε για την κόρη ήταν "she was very popular with the students" .

Ας σταματήσω εδώ γιατί αλλιώς θα γράφω μέχρι το πρωί. Αυτό τον καιρό ετοιμάζω το Καγκουρό, και δεν μου μένει χρόνος. Η ευθύνη και ο όγκος δουλειάς, τεράστια.

[gbaloglou]

Μιχάλη διαισθάνθηκα ότι θα παρέμβαινες, όχι όμως με τόσες λεπτομέρειες και προσωπικές γνωριμίες! Η ως τώρα εντύπωση μου ήταν ότι οι Τούρκοι αποφεύγουν να αναφέρονται στον Καραθεοδωρή λόγω του 'προδοτικού' ρόλου του στην ίδρυση του Πανεπιστημίου Σμύρνης, στο οποίο αναφέρεται εκτενώς ο Terzioglu, αρκετά αποστασιοποιημένα θα έλεγα. Υποπτεύομαι ότι σκόπιμα δεν αναφέρει ότι ο Καραθεοδωρή έστειλε τα παιδιά του στην Ελλάδα για σπουδές -- ενώ, όπως έγραψες, γνωρίζει πολλά περί αυτών -- αφήνοντας στον αναγνώστη την εντύπωση ότι η τελευταία επαφή του Καραθεοδωρή με την Ελλάδα ήταν κάποιες αποδοκιμασίες των φοιτητών του και η ατυχής προσπάθεια να εγκλιματιστεί και να εργαστεί σ' αυτήν. Πότε έζησε στην Αφρική η Δέσποινα, και πως κατέληξε εκεί;

[Mihalis_Lambrou]

Πότε έζησε στην Αφρική η Δέσποινα, και πως κατέληξε εκεί;

Γιώργο, ο γάμος της Δέσποινας με τον Σκούταρη έγινε το 1937.

Υπάρχει φωτογραφία στο στο ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ φωτογραφικό αρχείο του Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου (ΕΛΙΑ), κοντά στην Μητρόπολη στην Αθήνα, βλέπε εδώ. Κάντε κλικ επάνω στην φωτογραφία για να την δείτε σε μεγένθυση. Δεξιά της νύφης, Δέσποινας, είναι ο Κωσταντίνος Καραθεοδωρή και αριστερά της ο πρώτος σύζυγος Σκούταρης.

Πότε ακριβώς έζησαν στην Αφρική και πώς κατέληξαν εκεί και πότε έφυγε η Δέσπινα, δεν τα θυμάμαι ακριβώς, αλλά θα το ψάξω. Η σωστή πηγή είναι το βιβλίο του ΙωάννηΤσόντου, Έλληνες εν τη Ξένη (Τανγκανίκα) 1951-1953.

Δυστυχώς έχω δανίσει το αντίτυπό μου, και δεν το έχω πάρει ακόμη πίσω, αλλιώς θα κοιτούσα τώρα αμέσως. Είναι ιδιαίτερα δυσεύρετο βιβλίο γιατί τυπώθηκε το 1953 στην Λευκωσία της Κύπρου, και άντε βρες το. Πάντως εμείς, οι Έλληνες της (τότε ανθούσας αλλά σήμερα σχεδόν ανύπαρκτης) εκεί Ελληνικής παροικίας με τους οποίους ασχολείται το βιβλίο, το έχουμε ως ευαγγέλιο, τιμή στους προγόνους μας. Έχω όμως και άλλη σχετική βιβλιογραφία για τον εκεί ελληνισμό, πάλι δυσεύρετη, και θα κοιτάξω. Υπομονή, γιατί αυτό τον καιρό πιέζομαι.

[george visvikis]

Πολύ ενδιαφέρουσες ιστορικές πληροφορίες και το φωτογραφικό αρχείο εξαιρετικό!

[Mihalis_Lambrou]

Από σύμπτωση είδα σήμερα σε τοπική εφημερίδα της Κρήτης εδώ λίγα βιογραφικά του Καραθεοδωρή, με αφορμή την σημερινή επέτειο του θάνατου του, το 1950.

Στην πραγματικότητα, το άρθρο έχει χιλιοειπωμένα πράγματα στην ευρύτατη βιβλιογραφία, αλλά παραπέμπω σε αυτό γιατί έχει μερικές ωραίες φωτογραφίες.

[Mihalis_Lambrou]

Από σύμπτωση είδα σήμερα σε τοπική εφημερίδα της Κρήτης εδώ λίγα βιογραφικά του Καραθεοδωρή, με αφορμή την σημερινή επέτειο του θάνατου του, το 1950.

Στην πραγματικότητα, το άρθρο έχει χιλιοειπωμένα πράγματα στην ευρύτατη βιβλιογραφία, αλλά παραπέμπω σε αυτό γιατί έχει μερικές ωραίες φωτογραφίες.

Αξίζει να προσθέσω ότι στο κείμενο από την Κρητική εφημερίδα που παράπεμψα, στην τέταρτη φωτογραφία όπου κάθονται τέσσερα άτομα, δεν τα κατονομάζει. Αυτά είναι

α) Αριστερά, ο ίδιος ο Κωνσταντίνος Καραθεωδωρή.

β) Στο αριστερό του χέρι κάθεται ο πατέρας του, Στέφανος.

γ) Απένταντι, η κυρία, είναι η αδελφή του Καραθεοδωρή, Ιουλία.

δ) Στο δεξι χέρι της Ιουλίας είναι ο σύζυγός της Γεώργιος Στρέιτ, σημαντική μορφή της Ελληνικής διπλωματίας, Καθηγητής στην Νομική Αθηνών, Ακαδημαϊκός και μέλος του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης. Περισσότερα εδώ.

[gbaloglou]

Όχι μόνον είχε Τούρκους φοιτητές, αλλά πήγ(αιν)ε και στην Τουρκία (μετά το 1922):

Ο Erhard Schmidt (γεννημένος το 1876 στην Estland) επισκέφτηκε την τσαρική Ρωσία. Οι αστυνομικοί έψαξαν τις αποσκευές του και κατάσχεσαν ένα επικίνδυνο βιβλίο. Ανέφερε πολύ συχνά τη "Δύναμη των μαζών" (στην πραγματικότητα: M\"achtigkeit der Menge). Ενα καλό βιβλίο για τη θεωρία συνόλων... Όταν ο Schmidt το είπε αυτό στον φίλο του Constantin Caratheodory (γεννημένος το 1873, Βερολίνο, Έλληνας αλλά αρχικά ένας Τούρκος υπήκοος), ο Caratheodory είπε:

-- Αυτό δεν είναι τίποτα μπροστά σε αυτό που μου συνέβη κατά την είσοδό μου στην Τουρκία. Είχα ένα βιβλίο μηχανικής που κατασχέθηκε από την τουρκική αστυνομία επειδή μιλούσε για μια μηχανή που έκανε πενήντα στροφές το λεπτό [fifty revolutions per minute].

[Και πάλι από το ΦΒ και τον Ανδρέα Χατζηπολάκη.]

[gbaloglou]

Και πάλι από τον Α. Χατζηπολάκη: https://talatulusoy.com/2020/08/29/meka ... niversite/

[Mihalis_Lambrou]

Εξαιρετικά ενδιαφέρον το κείμενο. Κρίμα που το Google κάνει πτωχή μετάφταση, οπότε είναι δύσκολο να κατανοηθεί πλήρως.

Το άρθρο ανεφέρει τον "Stergiadis".

Πρόκειται για τον Ύπατο Αρμοστή Σμύρνης (1919-1922) Αριστείδη Στεργιάδη, εκ Κρήτης και φίλο του Βενιζέλου. Αξίζει να τον ψάξετε στο Google και ειδικά στην Wikipedia.